Zapraszamy na oprowadzanie po nowej odsłonie wystawy „Miasto Idealne”. Tym razem wraz z Agatą Cukierską, podczas spotkania pt. „Społeczność idealna”, spojrzymy na Nową Hutę z perspektywy inżynierii społecznej.
Cały ten ludek maszerował w największym porządku, jak gdyby opuszczał poprzednią siedzibę na zawsze; niewielka ilość mrówek robotnic szła w przeciwnym kierunku. Dokąd szły? Wszyscy – zwierzęta, ludzie, rośliny – jesteśmy zamknięci i byle jak pomieszani w tym ogromnym pudle, które nazywa się Wszechświatem. Chcielibyśmy czytać z gwiazd, snuć domysły o przyszłości i przeszłości, które są poza zasięgiem naszego postrzegania, a nie rozumiemy nic z tego, co mamy przed oczami. Wszystkie istoty są oddzielone od siebie na wieki i niepojęte jedne dla drugich.
– E. Delacroix
Karol Marks miał rację. Socjalizm działa. Mylił się jedynie co do gatunku.
– Edward O. Wilson
Trzy przyrodnicze eseje flamandzkiego pisarza Maurycego Maeterlincka, wydane kolejno w 1901, 1927 i 1931 roku, tworzą spójną trylogię książkową opisującą życie owadów społecznych: pszczół, mrówek i termitów. Te popularnonaukowe dzieła oscylują na granicy biologii, filozofii, a przez swój język również poezji.
Będący pod wyraźnym wpływem Nietzschego i Bergsona Maeterlinck wierzył, że kolonia jest złożonym organizmem, był on zaabsorbowany owadzimi porównaniami z ludzkością, powtarzając w ten sposób poglądy poprzednich pokoleń. Pod pozorem wywodu entomologicznego, przyjmuje więc strategię paraboliczną – traktując świat owadów jako metaforę świata ludzkiego, kreśli fascynującą historię ustroju społecznego, propozycję organizowania życia zbiorowego.
Porównując działalność owadzich architektów do budowy gmachów mieszkalnych, fabryk czy całych zespołów – miast, wiemy, że przede wszystkim musi powstać koncepcja, plan, przekazany następnie specjalistom do realizacji. Ci zaś, wykonując przydzielone sobie prace, muszą stale pamiętać o całości konstrukcji.
Agata Cukierska – historyczka sztuki, kuratorka, autorka tekstów, dziennikarka, dyrektorka artystyczna CSW Kronika w Bytomiu, zainteresowana problematykę społeczną, kładzie nacisk na popularyzację sztuki kobiet (m.in. cykl Służbówka – działania artystów ze społecznościami wykluczonymi, Ja ci życzę jak najlepiej Małgorzaty Goliszewskiej, I made a model of you Aleksandry Kubiak, wystawa zbiorowa Królowa pszczół, czy Życie ludzi (2020). Autorka opracowania: https://idealcity.pl/narracje/spolecznosc-idealna/
Nowa odsłona kolekcji „Miasto idealne” dedykowana jest perspektywie jednostkowych doświadczeń i idącej za nią indywidualnej pamięci mieszkańców Nowej Huty. Stanowi rozwinięcie dążeń do zapewnienia stałego dostępu do zbioru fotografii Henryka Makarewicza (1917–1984) i Wiktora Pentala (1920–2013), stanowiącego jedyny tak obszerny i wielopłaszczyznowy zapis powstawania i ewolucji Nowej Huty.
Rezerwacje na oprowadzania przyjmujemy pod adresem rezerwacja@domutopii.pl lub za pośrednictwem przycisku „zapisz się”.
Wydarzenie dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski – w programie Patriotyzm Jutra 2024
Ilustracja: Krakowska Fabryka Lalek, lata 60., fot. Henryk Makarewicz/idealcity.pl
